- Λεπτομέρειες
- Τελευταία ενημέρωση : 29 Απριλίου 2016 29 Απριλίου 2016
Για το Σάββατο, 13 Φεβρουαρίου 2016, είχαμε προγραμματίσει μια εκδρομή στις λίμνες του Καλλίδρομου, αλλά οι κινητοποιήσεις των αγροτών με το κλείσιμο των δρόμων μας άλλαξε τα σχέδια. Έτσι αποφασίσαμε να κάνουμε την εκδρομή μας στην κοντινή Πάρνηθα. Ένα πυκνό και καλά σηματοδοτημένο δίκτυο μονοπατιών διασχίζει το βουνό προς όλες τις κατευθύνσεις, προσφέροντας μοναδικές διαδρομές στους επισκέπτες του Δρυμού, όπου οργανώνονται πεζοπορίες, αθλητικοί αγώνες αλλά και αναρριχήσεις. 
Οργανώσαμε λοιπόν δυο πεζοπορίες, μία προς το σπήλαιο του Πανός και μια δεύτερη από τα καταφύγια της Πάρνηθας στους Θρακομακεδόνες. Ήδη στις 8.30 βρισκόμασταν στη μονή Αγ.Κυπριανού, από όπου η πρώτη ομάδα με 25 άτομα ξεκίνησε για το σπήλαιο του Πανός. Πήραμε το ανηφορικό μονοπάτι που ξεκινάει από το πάνω μέρος του μοναστηριού με καλή σηματοδότηση ( μικρό μπλε τετράγωνο μέσα σε άσπρο τετράγωνο) και συνεχίσαμε ακολουθώντας τα σήματα και τις ταμπέλες για το σπήλαιο του Πανός. Σε μια ώρα φτάσαμε σε κάποιο ξέφωτο-χωράφι, όπου κάναμε μια μικρή στάση. Λίγο πριν φτάσουμε στο Ταμίλθι, συναντήσαμε δυο αρσενικά κόκκινα ελάφια με τα τεράστια κέρατά τους που όμως, μόλις μας αντίκρισαν από μακριά, έφυγαν, για να κρυφτούν μέσα στο πυκνό δάσος.
Συνεχίσαμε το μονοπάτι και σε λίγη ώρα φτάσαμε σε χωματόδρομο που έρχεται από την Αγία Τριάδα και, περπατώντας πότε στο μονοπάτι και πότε στο δρόμο, συναντήσαμε τη διασταύρωση, όπου το μονοπάτι καταβαίνει στο σπήλαιο. Η κατάβαση ήθελε ιδιαίτερη προσοχή και ειδικά στο τελευταίο κομμάτι, λίγο πριν το σπήλαιο, όπου υπάρχει ένας κατακόρυφος βράχος 6-7 μέτρων με σκαλισμένα στο βράχο πανάρχαια σκαλοπάτια που οδηγούν στο σπήλαιο. Υπάρχει ένα συρματόσχοινο κατά μήκος του βράχου, για να πιάνεσαι, και προσεκτικά φτάνεις στο επίπεδο του αρχαίου Σπηλαίου. 
Ένας πλάτανος στην είσοδό του αιώνιος φρουρός, χωρίς φύλλα αυτή την εποχή, και μπροστά μας το κωνικό στόμιο του σπηλαίου και γύρω στα βράχια λαξευμένες από την αρχαιότητα υποδοχές για τοποθέτηση των αναθημάτων. Αριστερά της εισόδου χαραγμένες επιγραφές, από τις οποίες μόνο μία κατορθώθηκε να αναγνωσθεί από τους αρχαιολόγους στα τέλη του 19ου αι. Έτσι αποκαλύφθηκε τόσο το αρχαίο όνομα της ρεματιάς ( Κελάδων ), όσο και του θεού ( Παν ). Ο αρχηγός έδωσε φακούς κεφαλής σε αυτούς που δεν είχαν και ξεκινήσαμε την εξερεύνησή μας στο σπήλαιο του Πανός. 
Το σπήλαιο βρίσκεται στην αριστερή πλαγιά της χαράδρας του Κελάδωνα ποταμού ( αρχαία ονομασία της σημερινής Γκούρας ) σε υψόμετρο 770 μ., στο βουνό Ταμίλθι, στους πρόποδες της Πάρνηθας. Στο ιερό αυτό σπήλαιο λατρευόταν ο Πάνας, ο τραγοπόδαρος θεός των αρχαίων, προστάτης των βουνών, των δασών, των σπηλαίων αλλά και των ποιμνίων. Η είσοδος οδηγεί σε στενόμακρη αίθουσα, μήκους 68 μ. περίπου και πλάτους κυμαινόμενου μέχρι 15 μ. Αυτή την εποχή μια μικρή λιμνούλα από νερά που πηγάζουν από σπήλαιο δυσκόλευε την είσοδο αλλά βάζοντας δυο κορμούς καταφέραμε να περάσουμε με λίγη προσοχή στο εσωτερικό του.
Ο σταλακτιτικός διάκοσμος του σπηλαίου είναι μαυρισμένος από τα λυχνάρια, τους πυρσούς και τα ξύλα που χρησιμοποιούσαν για φωτισμό οι προσερχόμενοι για τη λατρεία του Πάνα. Στο σπήλαιο σε αρχαιολογική έρευνα βρέθηκαν 2.000 λυχνάρια, χάλκινα νομίσματα και ιατρικά εργαλεία, που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι στο σπήλαιο λατρεύονταν επίσης ο Ασκληπιός και οι Νύμφες. Επίσης πήλινα ειδώλια, μικρά ανάγλυφα και αγάλματα με τον Πάνα και τις Νύμφες και θυμιατήρια που επιβεβαιώνουν τη λατρευτική χρήση του σπηλαίου. Το σπήλαιο του Πανός είναι γεμάτο κυρίως από νυχτερίδες, αλλά αυτή την εποχή βρίσκονται στα έγκατα του σπηλαίου σε χειμερία νάρκη. Από ένα υπερυψωμένο στενότατο πέρασμα αριστερά, οδηγούμαστε σε δεύτερη μικρή αίθουσα μήκους 20 μ., πλάτους 9 μ. και ύψους 4 μ., που έγινε ευρύτερα γνωστή μόλις το 1960 από τον σπηλαιολόγο Γιάννη Ιωάννου. Από αυτή την αίθουσα υπάρχει, σε ψηλότερο σημείο της, δεύτερη αλλά απρόσιτη έξοδος – είσοδος μόνο για τις νυχτερίδες. 
Βγαίνοντας από το σπήλαιο καθίσαμε να απολαύσουμε το τοπίο και οι περισσότεροι κατέβηκαν μέχρι τα ορμητικά νερά του Κελάδωνα.
Μπροστά μας ορθώνονται οι κάθετες πλαγιές του φαραγγιού και στην κορυφή σχηματισμός πανύψηλων βράχων, το Άρμα. Κοντά στην κοίτη υπάρχουν και άλλα μικρότερα σπήλαια. Παίρνοντας το φαράγγι προς τα κάτω καταλήγεις στη μονή Κλειστών, έχοντας κάνει μια υπέροχη διαδρομή. Εμείς όμως ανεβήκαμε ξανά το βράχο και μαζί μας ο Αντώνης, ο οποίος μάλιστα μετέφερε στο σάκο του ένα μικρό σκυλάκι που είχε εγκλωβιστεί στο σπήλαιο και ήταν αδύνατο μόνο του να ανεβεί το βράχο, το οποίο μας ακολούθησε μέχρι το τέλος της διαδρομής μας.
Πήραμε το δρόμο για τον Άγιο Γεώργιο του Κεραμιδίου. Σε όλη τη διαδρομή μας είδαμε τα χνάρια της καταστροφικής φωτιάς που το καλοκαίρι του 2007 έκαψε τα 2/3 του Εθνικού δρυμού της Πάρνηθας. Σιγά σιγά όμως οι πληγές επουλώνονται και όλη η Πάρνηθα παίρνει ζωή και παντού φυτρώνουν μικρά πευκάκια με τη βοήθεια και της αναδάσωσης. Φτάνοντας στο εκκλησάκι του Αγιώργη με τα τρεχούμενα νερά το τοπίο άρχισε να αλλάζει. Απέναντί μας μια μικρή αγέλη από θηλυκά ελάφια μας κοίταζαν ανήσυχα και περίμεναν ίσως να φύγουμε, για να πλησιάσουν στην πηγή και να δροσιστούν. Τα κόκκινα ελάφια καθώς και τα ελάχιστα εναπομείναντα ζαρκάδια, που τα χνάρια τους παρατηρούσαμε αριστερά και δεξιά στις παρειές του μονοπατιού, είναι σήμερα λίγες εκατοντάδες και πρέπει να απαγορευθεί αυστηρά το κυνήγι τους. Καθίσαμε λίγη ώρα να ξεκουραστούμε και ο καθένας έβγαλε από το σάκο του ξηρή τροφή, φρούτα ή κάποιο σάντουιτς, για να πάρει λίγη δύναμη για το υπόλοιπο της πορείας, και ήπιαμε δροσερό νερό από την πηγή. Οι πηγές της Kιθάρας στην Ανατολική Πάρνηθα και της Γκούρας στη Δ. Πάρνηθα τροφοδοτούσαν στην αρχαιότητα τον ανατολικό και δυτικό κλάδο αντίστοιχα του Αδριάνειου υδραγωγείου, από τους οποίους υδρεύονταν οι πόλεις των Αθηνών και της Ελευσίνας. Ο ανατολικός κλάδος λειτουργούσε έως πρόσφατα, τροφοδοτώντας τη δεξαμενή του Κολωνακίου. Άλλες σημαντικές πηγές της Πάρνηθας είναι της Αγίας Τριάδας, της Μόλας, του Αγίου Γεωργίου, της Αγίας Παρασκευής, του Αγίου Μερκουρίου, που βρίσκονται δίπλα σε όμορφα εξωκλήσια, καθώς και της Πλατάνας, της Σκίπιζας, του Κανταλιδιού, της Κορομηλιάς κ.ά. μέσα σε πανέμορφες τοποθεσίες.
Σχεδόν μια ώρα ακόμη για να φτάσουμε στην Αμυγδαλέζα και βέβαια εδώ ήταν και το καλύτερο μέρος της διαδρομής μας, που δεν κάηκε από την πυρκαγιά, για να μας θυμίζει πώς θα ήταν όλη η Πάρνηθα, αν δεν είχε καεί. Ένα πυκνότατο πευκοδάσος με μαύρη και χαλέπιο πεύκη καθώς και πλήθος πλατύφυλλων, κυρίως κουμαριές, πουρνάρια, μυρτιές, αρκουδόβατα, σχοίνους, αριές. Φτάσαμε μετά από μια 6ωρη πεζοπορία στην περιοχή Μέλια, στην άσφαλτο που ανεβαίνει για το τελεφερίκ και την Πάρνηθα. 
Εκεί ήρθε και μας πήρε το πούλμαν έχοντας μαζί του και τους υπόλοιπους που έκαναν τη δεύτερη διαδρομή. Και αυτοί με τη σειρά τους, αφού ανέβηκαν ψηλά με το τελεφερίκ μέχρι το Μον Παρνές, κατευθύνθηκαν προς Αγία Τριάδα και το καταφύγιο Μπάφι με την όμορφη θέα. Αφού κάθισαν λίγο εκεί, να απολαύσουν τον καφέ τους, έφυγαν για το Καταφύγιο στο Φλαμπούρι και στη συνέχεια κατηφόρισαν προς τις πηγές Κανταλίδι και Κορομηλιά . Ύστερα ακολουθώντας νότια πορεία και περνώντας δίπλα από το αναρριχητικό πεδίο της Πέτρας Βαρυμπόμπης, κατέληξαν στους Θρακομακεδόνες. 
Σε όλη τη διαδρομή η ποικιλία χρωμάτων και η εναλλαγή των μορφών της χλωρίδας συνδυασμένη με την εξαιρετική θέα προς Ευβοϊκό, Πεντέλη και Σαρωνικό σε άφηναν άφωνο. Εδώ συναντάς κέδρους, δρυς, αγριελιές, ιτιές, φυλίκια, φράξους, κουτσουπιές, αγριοκορομηλιές, σφεντάμια, κουμαριές, μυρτιές, σχίνα, κράταιγους κ.ά. Τη χλωρίδα εμπλουτίζουν αρκετά ενδημικά αγριολούλουδα, μεταξύ των οποίων κρίνοι, κρόκοι, παιώνιες, καμπανούλες, ορχιδέες κ.ά.
Σε κάποια σημεία οι πυρκαγιές έχουν προκαλέσει τεράστιες οικολογικές καταστροφές και τα αποτελέσματά τους σε ένα μικρό βαθμό φαίνονται ανηφορίζοντας για το Φλαμπούρι.
Από μας μένει να ευαισθητοποιηθούμε περιβαλλοντικά, να κατανοήσουμε τους κινδύνους που μας απειλούν από τις τεράστιες καταστροφές του περιβάλλοντος και να πάρουμε δραστικά μέτρα, για να σώσουμε ό,τι έχει απομείνει. Ακόμα και στην αρχαιότητα οι νόμοι προστάτευαν τη φύση και όριζαν για τα Iερά Άλση «Μη ανθρακεύειν, μηδέ ερείν ξύλα, μηδέ κούρον. Αν δε τις ληφθεί κόπτων εκ του άλσους, μαστιγωθήσεται πεντήκοντα πληγάς». 
Ας παραμείνει η Πάρνηθα και τα γύρω βουνά πνεύμονας ζωής στην Αττική γη, καθώς διαθέτουν πολλά στοιχεία που τα καθιστούν καταφύγια για όσους θέλουν να δραπετεύσουν για λίγο από το θόρυβο και το άγχος της πόλης.
